Pomoc Społeczna

Pomoc Społeczna

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Pomocy społecznej udziela się osobom i ich rodzinom w szczególności z powodu:

• ubóstwa;

• sieroctwa;

• bezdomności;

• bezrobocia;

• niepełnosprawności;

• długotrwałej lub ciężkiej choroby;

• przemocy w rodzinie;

• potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi;

• potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;

• bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;

• trudności w integracji cudzoziemców;

• trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;

• alkoholizmu lub narkomanii;

• zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;

• klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje:

– osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 701,00 zł,

– osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 528,00 zł,

– rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

– przy wystąpieniu jednocześnie co najmniej jednego z powodów powyżej wskazanych lub innych okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy społecznej.

Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku gdy dochód został utracony z miesiąca, w którym wniosek został złożony. Od dochodu odliczane są: koszty uzyskania przychodu, składki emerytalne, składki chorobowe, składki rentowe, podatek dochodowy, składka na ubezpieczenie zdrowotne, kwota alimentów świadczonych na rzecz innych osób.

Rodzaje świadczeń z pomocy społecznej

1. Świadczenia pieniężne m.in.:

• zasiłek stały,

• zasiłek okresowy,

• zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy.

2. Świadczenia niepieniężne m.in.:

• praca socjalna,

• składki na ubezpieczenie zdrowotne,

• składki na ubezpieczenie społeczne,

• sprawienie pogrzebu,

• poradnictwo specjalistyczne,

• schronienie,

• posiłek,

• niezbędne ubranie,

• usługi opiekuńcze,

• specjalistyczne usługi opiekuńcze,

• pobyt i usługi w domu pomocy społecznej.

Zasady udzielania pomocy społecznej

Świadczenia pomocy społecznej udzielane są na wniosek:

• osoby zainteresowanej,

• jej przedstawiciela ustawowego,

• innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego.

Pomoc społeczna może być także udzielana z urzędu.

Osoba lub rodzina może zgłosić się o przyznanie pomocy do ośrodka pomocy społecznej w miejscu zamieszkania.

Decyzje o przyznaniu lub odmowie przyznania pomocy wymagają uprzednio przeprowadzenia przez pracownika socjalnego rodzinnego wywiadu środowiskowego i wywiązanie się z ustaleń dokonanych z pracownikiem socjalnym. Decyzje w sprawach świadczeń pomocy społecznej wydawane są w formie pisemnej. Od każdej decyzji służy prawo odwołania.

Świadczeniami pieniężnymi są:

1. Zasiłek stały

Zasiłek stały przysługuje:

• pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej;

• pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

Zasiłek stały ustala się w wysokości:

• w przypadku osoby samotnie gospodarującej – różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 645 zł miesięcznie,

• w przypadku osoby w rodzinie – różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie.

Kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie.

W przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i renty socjalnej, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania lub zasiłku dla opiekuna zasiłek stały nie przysługuje.

2. Zasiłek okresowy

Zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość otrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego:

– osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej,

– rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny.

Zasiłek okresowy ustala się:

• w przypadku osoby samotnie gospodarującej do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej, a dochodem tej osoby, z tym, że miesięczna kwota zasiłku nie może być wyższa niż kwota kryteium dochodowego na osobę w rodzinie;

• w przypadku rodziny do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny, a dochodem tej rodziny.

Minimalna wysokość zasiłku okresowego wynosi:

• w przypadku osoby samotnie gospodarującej nie może być niższa niż 50 % różnicy między kryterium dochodowym samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby,

• w przypadku rodziny nie może być niższa niż 50 % różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem rodziny.

Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20 zł miesięcznie.

Okres na jaki przyznawany jest zasiłek okresowy, ustala ośrodek pomocy społecznej na podstawie okoliczności sprawy.

3. Zasiłek celowy

Wypłacany jest w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej, a tym samym może być przeznaczony w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów związanych z:

• zakupem żywności, leków, leczenia,

• ogrzewania w tym opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego,

• drobnymi remontami i naprawami w mieszkaniu,

• kosztami pogrzebu.

Osobom bezdomnym oraz innym osobom, niemającym dochodu czy możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych z NFZ, może zostać przyznany zasiłek celowy na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne.

Zasiłek celowy może być przyznany również osobie albo rodzinie, które:

• poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego;

• poniosły straty w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej.

W takim przypadku może być przyznany niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi.

4. Specjalny zasiłek celowy

Może być przyznawany w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe. Jednak jego wysokość nie może przekroczyć odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny. Ta forma zasiłku ma charakter uznaniowy, a zatem przyznanie go zależy od okoliczności sprawy oraz środków finansowych Ośrodka.

Świadczeniami niepieniężnymi m.in. są:

Praca socjalna

Przysługuje wszystkim osobom i rodzinom bez względu na posiadany dochód. Świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym.

Praca socjalna to działalność zawodowa mająca na celu pomoc osobom i rodzinom w rozwinięciu lub wzmocnieniu ich aktywności i samodzielności życiowej. Praca socjalna prowadzona jest w oparciu o dokonanie diagnozy sytuacji klienta przez pracownika socjalnego, opracowanie planu pomocy i wsparcia w zależności od indywidualnej sytuacji oraz posiadanego potencjału osoby lub rodziny.

Praca socjalna może być prowadzona w oparciu o kontrakt socjalny w którym opracowuje się ocenę sytuacji osoby czy rodziny oraz formułuje się cele, które ma osiągnąć osoba czy rodzina w celu przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej.

Kontrakt socjalny to pisemna umowa zawarta pomiędzy osobą ubiegającą się o pomoc a pracownikiem socjalnym określającą uprawnienia i zobowiązania stron zmierzające do przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej danej osoby lub rodziny. W przypadku odmowy zawarcia kontraktu czy też niedotrzymania jego postanowień ośrodek pomocy społecznej może odmówić pomocy finansowej lub ją wstrzymać.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne

Przysługuje:

• osobie bezdomnej objętej indywidualnym programem wychodzenia z bezdomności, nieposiadającej ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu;

• osobom pobierającym zasiłek stały, które nie są objęte ubezpieczeniem zdrowotnym z innego tytułu.

Ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne na zasadach określonych w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Sprawienie pogrzebu

Jest to świadczenie niepieniężne. Sprawienie pogrzebu odbywa się w sposób ustalony przez gminę, zgodnie z wyznaniem zmarłego lub też zgodnie z wyrażoną przez niego wolą odnośnie sposobu pochowania.

Usługi opiekuńcze

Osobie, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy ze strony innych osób, a jest jej pozbawiona, przysługuje ta forma wsparcia. Ponadto ta forma pomocy może być przyznana również osobie, która wymaga wsparcia innych osób, a rodzina oraz wspólnie zamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie są w stanie takiej pomocy zapewnić.

Usługi opiekuńcze obejmują:

• pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych,

• opiekę higieniczną,

• pielęgnację oraz zapewnienie kontaktów z otoczeniem.

Ośrodek Pomocy Społecznej przyznając usługi opiekuńcze ustala ich zakres, okres oraz miejsce, w którym mają być świadczone.

Specjalistyczne usługi opiekuńcze

Specjalistyczne usługi opiekuńcze, są usługami dostosowanymi do szczególnych potrzeb, które wynikają z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności danej osoby. Ten typ usług świadczony jest przez osoby mające specjalistyczne przygotowanie.

Pobyt i usługi w domu pomocy społecznej

Dom pomocy społecznej świadczy usługi:

• bytowe,

• opiekuńcze,

• wspomagające i edukacyjne na poziomie obowiązującego standardu, w zakresie i formach wynikających z indywidualnych potrzeb osób w nim przebywających.

Ponadto DPS może także świadczyć usługi opiekuńcze oraz specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób w nim niezamieszkujących.

Prawo do umieszczenia w DPS-ie przysługje osobie, która wymaga całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, a małżonek oraz rodzina nie są w stanie jej udzielić.

Domy pomocy społecznej, w zależności od tego, dla kogo są przeznaczone, dzielą się na domy dla:

• osób w podeszłym wieku,

• osób przewlekle somatycznie chorych,

• osób przewlekle psychicznie chorych,

• dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie,

• dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie,

• osób niepełnosprawnych fizycznie,

• osób uzależnionych od alkoholu.

Osobę kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej i wydaje się stosowną decyzję w sprawie. Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania.

Opłaty za pobyt w Domach Pomocy Społecznej

Obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:

mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu,

małżonek, zstępni przed wstępnymi (kierownik ustala w drodze umowy z w/w osobami wysokość wnoszonej przez nich opłaty)

a) w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium

b) w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie,

gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej – w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w w/w punktach.