Zabytki w Gminie Janów Podlaski
Obiekty zabytkowe zlokalizowane są przede wszystkim w Janowie Podlaskim – dawnym miejscu pobytu biskupów Łuckich, którzy przez ponad 300 lat dbali o jego dobro i rozwój, pozostawiając po sobie liczne wartości kultury materialnej. Jednakże obiekty o wartościach zabytkowych rozmieszczone są również w innych miejscowościach gminy.
Wykaz dóbr kultury wpisanych do rejestru zabytków:
1. Układ urbanistyczny osady Janów Podlaski obejmujący siatkę ulic i placów wraz z dominantami architektonicznymi oraz jego panoramą;
2. Zespół pokatedralny w skład którego wchodzą:
- murowany barokowy kościół p.w. Św. Trójcy z lat 1714 – 1735,
- dzwonnica murowana z 1745 r.,
- murowany gmach Seminarium z połowy XVIII w – obecnie Zespół Szkół,
- murowane ogrodzenie.
3. Pozostałość zespołu dawnego zamku biskupiego w skład którego wchodzą:
- murowany zamek biskupi z lat 1770 – 1780,
- pozostałość obudowań ziemnych z fosą i podjazdem z końca XVIII w.
- grota biskupa Adama Naruszewicza ( z kamienia polnego ) z 1796 r.,
- park krajobrazowy.
4. Kościół murowany p.w. Św. Jana Chrzciciela w stylu klasycystycznym z lat 1790 – 1801, dzwonnica w stylu bizantyjskim murowana z 1874 r.
5. Murowana kaplica cmentarna p.w. Św. Rocha z II połowy XIX w.
6. Plebania murowana z końca XIX w.
7. Założenie parkowo przestrzenne w Janowie Podlaskim – Wygoda I połowa XIX w. w skład którego wchodzi zespół stajni autorstwa Henryka Marconiego ( Nr A141 wpis z dnia 28.12.1983 r. )
- stajnia Czołowa murowana z 1885 r.,
- stajna Zegarowa murowana z 1841 r.,
- stajnia Woroncowska murowana z 1885 r.,
- stajnia Wyścigowa murowana z 1848 r.,
- brama wjazdowa murowana z ok. 1840 r.
- założenie parkowe z XVIII – XX w.
8. Założenie dworsko – ogrodowe w Jakówkach w skład którego wchodzą: dwór (1934-1936 r.), dawna suszarnia tytoniu (lata 30-te XX w.), drzewny spichrz (lata 30-te XX w.) ( Nr A150 wpis z dnia 19.04.1985 r.).
9. Założenie dworsko – ogrodowe w Woroblinie, w skład którego wchodzą: dwór z ok. 1860 r. z parkiem, dawna część gospodarcza, stary sad, ogród porzeczkowy oraz aleję dojazdową ( Nr A139, wpis z dnia 31.12.1983 r.
10. Zespół dworski – Klonownica Plac (własność prywatna) obejmujący dwór murowany z 1810 r. park krajobrazowy z II połowy XIX w.
11. Czworaki murowane w Klonownicy Plac z 1913 r.
12. Kościół drewniany p.w. Św. Jana Ewangelisty z 1740 r.
13. Kościół drewniany p.w. Św. Mikołaja w Starym Pawłowie (dawna cerkiew prawosławna).
Zabytki w gminie Janów Podlaski są niezwykle atrakcyjnie turystycznie, doskonale harmonizują z przyrodą i krajobrazem. Ich bogactwo uzupełniają małe zabytkowe obiekty architektury sakralnej: kapliczki i krzyże przydrożne, które tworzą unikalny nastrój malowniczo położonych wsi.